De Energie Coöperatie Gaasterland is in gesprek met drie eigenaren van windturbines in de voormalige gemeente Gaasterlân-Sleat. Met het programma ‘Eigenwarmte Balk’ wil de coöperatie de regio aardgasvrij te maken.
Een van de eigenaren van de windturbines waar het over gaat is oud-wethouder Frans Veltman. Hij heeft in 2010 een 35 meter hoge windturbine op zijn boerenerf in Aldegea geplaatst. “Die windmolen is een bedrijf op zich. Hij levert 1,7 tot 1,8 miljoen kWh stroom op jaar op. Een gemiddeld gezin verbruikt 3.000 kWh op jaarbasis, dus mijn turbine levert voor zo’n 600 huishoudens aan stroom per jaar. Die stroom leveren we aan een partij die het op haar beurt weer verhandeld.”
Terug naar de tijd van de PEB
Met die opgewerkte stroom wil Veltman meer betekenen voor de eigen regio. “Vanuit mijn vorige functie als wethouder was ik al bekend met het project Eigenwarmte. Ik vond toen al dat we ons hiervoor moesten inzetten. De opgeslagen warmte van het warmtenet moet straks rondgepompt worden in de regio. Zie het als een individuele warmtepomp, maar dan in het groot. Daarvoor is veel stroom nodig en die kunnen de drie windmolens gaan leveren.”
Veltman hoefde niet lang na te denken om in gesprek te gaan met de Energie Coöperatie Gaasterland. “We zijn hier opgegroeid en hebben een band met de regio. Hoe mooi zou het zijn om een systeem te ontwikkelen om zelfvoorzienend te kunnen zijn? Vroeger hadden we de PEB, en eigenlijk gaan we weer terug naar die situatie. Hoe kun je lokaal, zonder afhankelijk te zijn van de markt, zo goed mogelijk de zaken met elkaar te regelen? Die gedachte vind ik nieuwsgierig. Dan hoef je niet meer afhankelijk te zijn van de rest van de wereld.”
Voor de transitie naar leveren aan stroom voor het project Eigenwarmte Balk is een wisseling van contract nodig. “We zitten daarbij met twee belangrijke zaken die op elkaar afgestemd moeten worden. Hoe krijgen we de exploitatie dekkend en hoe zorg je ervoor dat het voor de inwoners van Balk niet te duur wordt?”
Afspraken vastleggen
Voor het slagen van dit project is het dan ook belangrijk dat de partijen ook goede afspraken met elkaar maken. De Energie Coörperatie wil zekerheid dat er stroom geleverd wordt en de eigenaren van de turbines wil zekerheid dat ze de stroom kunnen leveren. “Het is te makkelijk om te zeggen: Eigenwarmte wil zo goedkoop mogelijk stroom krijgen, en de eigenaren van de turbines willen zoveel mogelijk verdienen. Als je er zo instapt, ga je er niet uitkomen. Zo zitten wij ook niet in de race. Het gaat de partijen om zekerheid. Bedrijven hebben ook lange tijd in onzekerheid gezeten door de chaos op de energiemarkt. Als je op langere termijn afspraken kan maken over leveringszekerheid én een vaste energieprijs, dan is dat zowel voor ons als producenten aantrekkelijk, als voor de afnemer.” Deze geschetste situatie zou volgens Veltman ook stabiliteit geven voor klanten van het warmtenet.
‘Het net zit niet vol’
Helemaal zelfvoorzienend zal het project nooit zijn. Het transport van de stroom van de windturbine in Oudega naar Balk moet door de kabels van Liander. “Daar moeten wij inderdaad voor betalen. Maar zij willen meewerken. Daar zitten geen knelpunten.” Waar Veltman zich wel aan stoort is dat er veel geroepen wordt dat het stroomnet vol zit. “Het net zit helemaal niet vol. Dat is alleen op piek-momenten, als iedereen op het zelfde moment stroom vraagt. Ik heb een aansluiting van 950 kWh, maar de molen staat maar in vijf tot tien procent van de tijd op vol vermogen te draaien. Er kan dus veel meer bij.”
Hoe nu verder?
De vraag is nu: heeft het kans van slagen? Veltman: “Als dit project geen kans van slagen heeft, dan hadden we niet met elkaar om tafel gezeten. We zijn nog steeds met elkaar om gesprek en we hebben de intentie om met elkaar te kijken hoe we hieruit gaan komen. Het project vind ik zelf heel interessant. We moeten van beide kanten een goed gevoel hebben. We hebben het idee dat we daaruit kunnen gaan komen, maar zoals eerder gezegd: het moet voor beide partijen wat opleveren.”