Op maandag 17 maart bood Leffert Visser, voormalig inwoner van Sondel, zijn nieuwste boek “Terug naar de bunkers en affuiten in het buitengebied van Sondel” aan het Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân (HWG) aan.
Het boek, dat is ontstaan uit de cursus Visual Storytelling, biedt een diepgaande blik op de vier overgebleven bunkers en affuiten in het buitengebied van Sondel. De overhandiging vond plaats bij de Cultureel Historisch Vindplaats aan de Dubbelstraat 2 in Balk, waar Visser zijn werk persoonlijk signeerde voor Jan Geert Vogelzang van het HWG.
Een visueel verhaal over de Bunkers van Sondel
Visser, die zelf een band heeft met het gebied, combineert in zijn boek foto’s van de bunkers en affuiten met persoonlijke verhalen en historische achtergronden. “Het boek is een visueel verhaal, met zowel foto’s van de buitenkant als van de binnenkant van de bunkers,” legt Visser uit. “Daarnaast vertel ik het bijzondere verhaal van kok Venema van Kamp Sondel en het Christelijk Vakantiecentrum, een plek waar vroeger veel Friese jeugd een week vakantie doorbracht. Ook ik heb herinneringen aan Kamp Sondel via mijn ouders.”
Ontstaan van het fotoproject
Visser vervolgt: “Dit fotoproject is ontstaan door een project over (boeren)schuurtjes bij boerderijen. Ik vond uiteindelijk dat het fotografisch verhaal over de bunkers een apart verhaal was, en zo geschiedde. Al pratend met een paar mensen kwam ik erachter dat er veel meer was dan ik als kind ooit beseft heb. Als kinderen mochten we niet rennen en spelen in of bij de bunkers van de boeren die daar veelal akkerbouw bedreven.”
Historische waarde van de Bunkers
De bunkers en affuiten in het buitengebied van Sondel hebben een bijzondere historische waarde. Ze werden oorspronkelijk gebouwd tijdens de Tweede Wereldoorlog als onderdeel van de Duitse verdedigingslinie. De overgebleven structuren zijn tegenwoordig een stille herinnering aan de roerige tijden die de regio destijds doormaakte.
Visser benadrukt de waarde van deze historische bezienswaardigheden voor de lokale gemeenschap: “Voor veel mensen die opgroeiden in Sondel, zijn de bunkers een belangrijk onderdeel van hun jeugdherinneringen. Dit boek is voor hen, maar ook voor iedereen die meer wil leren over deze fascinerende geschiedenis.”
Dankbetuigingen voor belangrijke bijdragen
Visser wil ook een aantal mensen bedanken voor hun bijdrage aan het project: “Ik wil Rintje ‘Pinne’ Veltman en Siemen Smink bedanken voor hun gastvrijheid, met koffie en ijs, naast dat ik over hun weilanden mocht naar de bunkers en affuiten. Verder bedank ik Sietske Mulder jr. en sr. voor hun aanvullend commentaar bij het verhaal over de familie Venema.” Ook dankt Visser Doede Deinum voor de informatie en hulp bij het vinden van bronnen. Daarnaast bedankt hij Stichting Histoarysk Wurkferbân Gaasterlân (HWG) voor de informatie over de Tweede Wereldoorlog, specifiek over het Kamp Eisbär/Sondel.
Bestellen van het boek
Leffert Visser heeft met “Terug naar de bunkers en affuiten in het buitengebied van Sondel” niet alleen een waardevol historisch document gecreëerd, maar ook een visueel eerbetoon aan de geschiedenis van het dorp Sondel en de bewaard gebleven herinneringen die ermee verbonden zijn.
Hoewel de oplage van het boek tot nu toe beperkt is tot slechts tien exemplaren, denkt Visser dat er veel mensen zijn die geïnteresseerd zijn in het verhaal van de bunkers en hun betekenis voor de regio. “Er zijn veel mensen die herinneringen hebben aan ‘Kampf Eisbär’ en een band voelen met Sondel. Wie het wil bestellen, kan contact met mij opnemen via e-mail: L.visser@xs4all.nl.”